ઊંઘ એ આપણા જીવનની એક મહત્વપૂર્ણ પ્રવૃત્તિ છે. માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવામાં સારી ઊંઘ માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જોકે, આજના ઝડપી યુગમાં ઘણા લોકો પૂરતી ઊંઘ લઈ શકતા નથી. આ લેખમાં આપણે યોગ્ય ઊંઘને પ્રાથમિકતા આપવાનું મહત્વ, ઊંઘની ગુણવત્તા અને ફાયદાઓ વિશે શીખીશું.
Table of Contents
ઊંઘ ન આવવાના મુખ્ય કારણો:
- માનસિક તણાવ: અનિદ્રાનું મુખ્ય કારણ માનસિક તણાવ છે. રોજિંદા જીવનમાં વધતો કામનો ભાર, વ્યક્તિગત સમસ્યાઓ, મોંઘવારીને કારણે આર્થિક મંદી આપણને માનસિક તણાવ આપે છે જે આપણી ઊંઘ પર અસર કરે છે.
- ચા કે કોફી: ચા કે કોફીમાં કેફીનનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે આપણી ઊંઘ ઓછી કરે છે.
- કસરતનો અભાવ: કસરત આપણો થાક દૂર કરે છે અને આપણને સ્વસ્થ બનાવે છે. આજકાલ, આપણી વ્યસ્ત દિનચર્યાને કારણે, આપણે કસરત માટે સમય કાઢી શકતા નથી.
- મોબાઈલ ફોન અને ટીવીનો વધુ પડતો ઉપયોગ: મોબાઈલ, ટીવી અને લેપટોપમાંથી નીકળતા વાદળી કિરણો આપણી આંખો પર પડે છે. આ કિરણ આપણી ઊંઘ પર અસર કરે છે.
- ધૂમ્રપાન અને દારૂ: ધૂમ્રપાન અને દારૂનું સેવન આપણા ઊંઘ ચક્રને પણ અસર કરે છે.
મોટાભાગના પુખ્ત વયના લોકોને શ્રેષ્ઠ રીતે કાર્ય કરવા માટે દરરોજ 7 થી 9 કલાકની ઊંઘની જરૂર હોય છે. બાળકો અને કિશોરોને વધુ ઊંઘની જરૂર હોય છે.
ઊંઘના અભાવે શરીર પર થતી અસર:
- શરીરમાં દુખાવો અને ચીડિયાપણું
- ઊંઘની ગોળીઓ લેવી જે સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે
- ઓછી ઊંઘ શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય બંને પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે
- સતત ઊંઘનો અભાવ સ્થૂળતા, ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગ સહિત અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું જોખમ વધારે છે.
ઊંઘ ન આવે તો શું કરવું:
- કસરત: જો તમને સારી ઊંઘ જોઈતી હોય તો સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે દરરોજ 1 કલાક કસરત કરો. માનસિક તાણ ઘટાડવા માટે કસરત એ સૌથી અસરકારક રીત છે.
- અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવવું: તમારી ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવા માટે ઊંઘ માટે અનુકૂળ વાતાવરણ બનાવવું જરૂરી છે જેમ કે સૂતા પહેલા મનને શાંત કરતી પ્રવૃત્તિઓ કરવી એટલે કે સારા પુસ્તકો વાંચવા, સૂતા પહેલા સ્નાન કરવું. ધ્યાન કરો અને સૌથી અગત્યનું, સમયસર સૂવાની અને જાગવાની આદત પાડો.
- મોબાઈલ અને લેપટોપનો ઉપયોગ ન કરો: રાત્રે સૂવાના ઓછામાં ઓછા 2 કલાક પહેલા મોબાઈલ, લેપટોપ, ટીવી જોવાનું ટાળો. ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો દ્વારા ઉત્સર્જિત વાદળી પ્રકાશ તમારા શરીરના ચયાપચયને અસર કરે છે.
- સારા પુસ્તકો વાંચો: સૂતા પહેલા સારા પુસ્તકો વાંચવાની આદત પાડો. તે આપણા માનસિક તણાવને ઘટાડવા અને સારી ઊંઘ મેળવવામાં ખૂબ અસરકારક રીતે કામ કરે છે.
- હળવો ખોરાક: રાત્રે હળવો ખોરાક લો અને જમ્યા પછી એક કલાક ચાલવા જાઓ.
- ખાસ કરીને રાત્રે સૂતા પહેલા ધૂમ્રપાન, દારૂ અને કેફીનનું સેવન ઓછું કરો.
- સૂવાના 6 કલાક પહેલા સુધી કેફીન ધરાવતા પદાર્થોનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
- પગનો થાક દૂર કરો: પગમાં થાકને કારણે તમને અનિદ્રાની ફરિયાદ પણ થઈ શકે છે. આ માટે રાત્રે સૂતા પહેલા તમારા પગના તળિયા પર થોડા ગરમ સરસવના તેલથી માલિશ કરો. આ તમારા પગના થાકને તરત જ દૂર કરવામાં મદદ કરશે.
આપણા એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે પૂરતી ઊંઘ ખૂબ જ જરૂરી છે. પૂરતી ઊંઘ સ્વસ્થ શરીર અને સકારાત્મક વિચારો જાળવવામાં મદદ કરે છે. તેથી ઊંઘની વિકૃતિઓ માટે સારવાર શોધીને અને ઊંઘની ગુણવત્તા સુધારવા માટે ટિપ્સ લાગુ કરીને આપણે આપણી ઊંઘની આદતો પ્રાપ્ત કરી શકીએ છીએ અને તેમાં સુધારો કરી શકીએ છીએ.